Basta sunu temellendireyim ki yillarca yasanan kati gelenegin gölgesinde kalan Müslümanlarin farkli bilgileri dogru anlamalari kolay degildir. Atalarinin geleneklerine taassup derecesinde bagli olanlar, basiretle olaylara bakamazlar ve hakikate ulasamazlar. “Sahip olduklarimizdan asla vaz geçmeyiz” derler; ancak bilmelidirler ki konjonktür hizla degismektedir. Bu degisime ayak uydurmazsak, Islami fonksiyonel hale getiremeyiz. Fonksiyonel hale getirmeyince, yarardan çok zarar verir insanlara. O bakimdan Kurban sadakasi ile ilgili yazdigim makaleleri özetleyerek maddeler halinde sunmak yararli olacaktir.
1.Kurban; Allah’a yaklastiran her türlü infak ve iyiligi kapsayan sadaka demektir. Fitir sadakasi gibi. Dolayisiyla Allah’in hosnutluguna vesile olacak her türlü infak ve iyilik, ayni zamanda “kurban sadakasi” olarak kabul edilir. (Maide 27)
2. Bütün varliklar bir amaç için yaratildigi gibi, bütün ibadet ve islerimizin de bir amaci olmalidir. Bir eylemin “ibadet” sayilabilmesi için iki sart vardir: Biri niyet ve maksat; digeri de Allah'in koydugu ilkelere göre yapilmis olmasidir. Aksi takdirde ibadet olmaz, Allah'in sevgisine de ulastirmaz.
3. Hayvanlar; insanlar etinden, sütünden, yününden, derisinden ve binek olarak kullanilmasindan yararlansin diye yaratilmistir. Amaci ve ihtiyaç disinda hayvanlari kullanmak, eziyet etmek ve kesmek haramdir.
4. “Kurban kesmek” ifadesi galat/hatali kullanilmaktadir. Kurban kesilmez, sunulur. Hayvan kesilir ve kesilen hayvan “Allah’a yakin olmak için ihtiyaç sahiplerine verildigi ölçüde “kurban sadakasi” sayilir ve o hayvanin adi da “kurbanlik” olur.
5. Bayramlarda veya sair zamanlarda olsun, hayvanlar ihtiyaç ise “usulüne uygun” kesilir; israf edilmeden ilgili yerlere eti ve diger sakatati verilir. Yoksul ve ihtiyaç sahipleri yararlandigi kadariyla kurban sadakasi olur. Aksi takdirde "kani disari, eti içeri" sloganiyla kurban sadakasi kapsamina girmez.
6. Bir hayvan, “bayram günlerinde kesildi” diye kurban sadakasi içerisinde yer almaz. Ister bayramda, ister bayram disinda olsun, Kurban sadakasi kapsaminda olmasi için, niçin, nasil kesildigi ve nasil tüketildigine baglidir. Dolayisiyla kan akitmayi ibadet kabul edenler, maalesef kurban ibadetini anlamis degillerdir.
7. Kurban sunmak, sadece bayram günlerine has bir durum degildir; her zaman “sükür” adi altinda sunulabilir. Önemli olan, sunulan kurbanin hangi niyetle sunuldugu ve kimlerin yararlandigidir.
8. Kurban sadakasini verenler, zengin kabul edilen kimselerdir. Onlar canlari istedigi her yerde et yiyebilirler. Dolayisiyla “kurban” adi altinda kestirdikleri hayvanin etini kavurma, sucuk, mangal vs. yapip tüketirlerse, o eylemleri kurban sadakasi olmaz. Ihtiyaç sahiplerine verdikleri kurbandir.
9. Kisinin kendisi, basinda durarak hayvanini kestirip kurban olarak ihtiyaç sahiplerine dagitabilecegi gibi, her hangi bir sahsa veya kuruma parasini göndererek –vekaleten- kestirip kurban olarak sunabilir. Mesela, Kizilay, kurbanliklarin parasini –vekaleten- toplayarak hayvanlari kestirmekte ve kesilen etleri kavurma yaparak yoksullara dagitmaktadir.
10. Kurban sadakasi, bir hayvan kestirilerek etini ihtiyaç sahiplerine vermek suretiyle saglanacagi gibi, hayvan kestirmeden o hayvanin parasal degerini -Ramazan bayraminda fitir (fitre) sadakasinda oldugu gibi- ihtiyaç sahiplerine vermekle de saglanabilir. Hatta daha yararli olur. Parayi alan yoksul, böylece diger ihtiyaçlarini da karsilamis olur.
Bilindigi üzere, Resulullah, fitreyi o günkü temel ihtiyaç maddeleri olan hurma, üzüm, arpa gibi gidalardan veriyordu; ama bugün, onlarin degerini para olarak vermekteyiz. Dogru olan da budur.
11. Kurban sadakasi, bir hayvan kestirilerek eti ihtiyaç sahiplerine verildigi gibi, kasaptan belli miktarda et alip ihtiyaç sahiplerine vermek seklinde de olabilir. Hatta kasaplik açisindan düsünüldügünde daha yararli olacaktir; çünkü böylece is ehline verilmis ve kayiplar da önlenmis olacaktir; ancak “kan akitma” düsüncesini akidelestirenler bunu anlayamazlar.
12. Büyük hayvanlari kurbanlik olarak sunanlarin yedi kisi ile sinirlandirilmasi dogru degildir. Ortalama 20 kg bir koyun eti ölçü kabul edildigi takdirde, 200 kg ete sahip bir büyük hayvana hakli olarak on kisi ortak olabilir.
Bilelim ki Allah, kendisine sunulan kurbani (sadakayi) asla geri çevirmez. 10 kg et dagitan 10’un sevabini, 20 kg dagitan da 20’nin sevabini alacaktir. Dolayisiyla hiç kimse, 200 kg gelen bir hayvana “10 kisi ortak olamaz” deme hakkina sahip degildir.
13. Her türlü imkanlarin oldugu bu çagda hayvanlar asla sokaklarda, parklarda kesilmemeli, mutlaka mezbahalarda ehliyetli kasaplar tarafindan kestirilmelidir. Aksi takdirde, sevaptan çok günah kazanilmis olur.
14. Hac esnasinda Mina’da kurban olarak kestirilen hayvanlar da artik orada kestirilmemeli, bedeli Kizilay’a verilerek yoksul halklara gönderilmelidir. Nebi as’in Mina’da hayvanlari kestirmesi ihtiyaçtan kaynaklanmaktaydi; çünkü haci adaylarini baska türlü doyurmak mümkün degildi. Bugün artik, her türlü gidaya ulasmak mümkündür.
Unutulmamalidir ki amaçsiz, anlamsiz, sirf adetlere ve geleneklere dayali bir eylem kurban/ibadet olamaz. Yaptigimiz islerden Allah katinda bir karsilik bekliyorsak, mutlaka “niçin ve kim için” yaptigimizi bilmek zorundayiz. Aksi takdirde islerimizin Allah katinda karsilik bulmayacagini ve kurban olmayacagini (bizi Allah’a yaklastirmayacagini) bilmemiz gerekir.
Bütün islerini Kur’an isiginda, Resulullah’in örnekliginde ve bir gayeye matuf yapanlara selam olsun…
BESIR ISLAMOGLU
Bu yazida yer alan fikirler yazara aittir. Hikmet Akademisi’nin bakis açisini yansitmayabilir.
Fotograf: sondakika.com
Editör'den
1- Muhterem hocam yeni yazinizda bahsettiginiz konulari geçen yil iki yaziniz da zaten dile getirmistiniz yazilarinizda bahsettiginiz seyler günümüz itibari ile tamamen size ait olan indi görüslerinizdir fakat Yayin politikamiz geregi yayinlamistik
2- simdiki yaziniz bu iki yazinizin özetidirler..Ama okuyucu açisinda birbirinden kopuk oldugundan sizin bu yazinizdaki üslubunuz buyurgan emredici ve mutlak uygulanmali edasi tasimaktadir.. Kaldiki sizin bu görüslerinizi .geçmiste Yasar Nurii öztürk te dile getirmisti..Islami camia ve cemaatlerde pek kabul gören düsünceler olmamisti Zekeriya beyazin horuz kurban meselesi gibi… Yasar Nuri Öztürk'ün görüsü: http://www.siirparki.com/ynuriduz8.html Zekeriya beyaz kurban görüsü: https://www.milliyet.com.tr/amp/gundem/tavuk-da-kurban-olur-5289012
3- Yazinizi bagimsiz düsünce gurubu anlayisimizla yayinladik …bizim önerimiz assagidaki hususlari temellendirecek kaynaklandiranacak hale getirirseniz iyi olur düsüncesindeyiz..
4- yazinizin birinci maddede belirtilen maide 27 ayetin hiçbir mealde Sizin verdiginiz anlamla ilgisi olacak sekilde rastlamadik ..kurban sadakasi "kurban yerine baska seyler alip vermek gibi” Ama peygamber efendimizin bir degil iki kurban kestigi ise bilinen bir gerçektir..Bakiniz Mustafa Islamoglu nun bu konudaki videosunda
5- üçüncü maddede Sanki Kur&rsquoan&rsquoda ve hadiste hiç kurbanla ilgili bir emir ve herhangi bir sey yokmus gibi "Amaci ve ihtiyaç disinda hayvanlari kullanmak, eziyet etmek ve kesmek haramdir.” Ifadesi ile kurban kesmenin haram oldugunu ima ediyorsunuz bunu temellendirmemiz kaynak vermenizi istiyoruz
6-Mevzu kurban bayrami günlerinde kurban kesmek oldugu için diger günlerde kesilen kurbanlari bu manada Islam âlimleri degerlendirmemislerdir.. tabi siz senenin her günü hacin yapilacagini düsündügünüz için ve bu görüslerinizi daha önceki hac ile ilgili makalelerde ifade etmistiniz..sadece Zilhiccenin belli günlerindeki hac ibadetinin zamaninda kabul etmiyorsunuz ….bu açidan kurban düsünceniz size mantikli gelebilir ama Islam tarihi boyunca Öyle bir uygulama olmamistir..Var ise kaynaklandirabilirseniz kuran ve sünnet noktasinda mütesekkir oluruz..
7-yazinizin onuncu maddesinde ki görüsleriniz ile ilgili ayet yada hadis bu konuda ifade edilen görüsler var ise kaynaklandirabilirmisiniz..
8- onbirinci ve onikinci maddelerde ise bugüne kadar bilinen ve uygulanan Rabbin için kurban kes anlayisinin tam disinda kasaptan et alip dagitmak yahut 20 kg esasinca yedi degilde on kisinin veya daha fazla kisinin kurbana ortak olacagi görüsleri belki ilk defa duydugumuz düsüncelerdir..Bu konudaki görüslerimizi de temellendirmenizi istiyoruz.
9- yazinizin 12. maddede belirttiginiz kurbanlar artik Mina&rsquodan kesilmemelidir fikrinizin arkasinda sakin kabeye gitmeye de gerek yok tavafada gerek yok arafat vakfvesine de gerek yok gibi düsünceleriniz var ise bu sizce dogru olabilir ama bunlari Islami literatürde biz rastlamadigimiz için evet diyemiyoruz..Bunlari da temellendirebilirsiniz memnun oluruz Sonuç olarak kiymetli hocam yukarida siralanan seyleri kabul etmeye gerek yok bu böyledir diyorsunuz yapacak birsey yok… Açiklama ve cevabinizi bekliyor hayirli çalismalar diliyoruz.. Hikmet Akademisi Yayin Kurulu